انتقال سریع و مطمئن سربازان در محیط نبرد، نیاز مهمی بود که به خلق نفربرهای زرهی منجر شد. این وسائل با برخورداری از پوشش‎های مقاوم نسبت به گلوله‎های مختلف و ترکش‎های ناشی از انفجار و در برخی نمونه‎ها با برخورداری از سلاح‎های سبک و نیمه سنگین سربازان را به مناطق جلویی لبه نبرد منتقل می نمایند.
در کشورمان ایران با اتکاء به تجربه گران‎بهای 8 سال نبرد تمام عیار به علاوه سال‎ها مبارزه با در مناطق شهری در مقابله با گروهک‎های جدایی طلب مسلح و نیز دستاوردهای مهم علمی و فنی سال‎های پس از جنگ چندین نوع نفربر زرهی چرخدار یا شنی‎دار تولید شده است.

1. نفربر زرهی رخش

از مشخصه‎های مهم این خودروی 4*4 سرعت بالا در جاده و تحرک عالی در خارج جاده است. ظرفیت این خودروی زرهی 10 نفر شامل 2 خدمه و 8 سرباز است. یک قبضه تیربار 12.7 میلیمتری روی برجک دارای زره برای محافظت از نفر شلیک کننده بر روی آن مستقر شده است و می‎توان سلاح‎های دیگری نیز روی این نفربر زرهی به کار گرفت.
نفرات درون خودرو می‎توانند از 10 روزنه تعبیه شده محیط اطراف را زیر نظر داشته باشنده و در صورت نیاز به بیرون شلیک کنند. سوار و پیاده شدن در این نفربر نیز از طریق یک درب در عقب و دو درب در طرفین آن با سرعت بالایی انجام می‎شود. همچنین این خودرو نسبت به محیط‎های شیمیایی، میکروبی و هسته‎ای مقاوم‎سازی شده و سامانه تهویه هوا نیز در آن وجود دارد.
این خودرو به لایه‎ای از پوشش سرامیک-کامپوزیت مجهز است که آن را در برابر گلوله‎های 12.7 تا 14.5 میلیمتری کاملاً مقاوم می‎نماید. همچنین مولد دود خودروی رخش نیز برای مخفی کردن آن در میدان رزم مورد استفاده قرار می‎گیرد.
این خودروی زرهی در حالت رزمی 7500 کیلوگرم جرم (وزن) داشته و بیشترین جرم طراحی آن نیز 9000 کیلوگرم است. طول، عرض و ارتفاع (تا سقف بدنه) این خودرو به ترتیب حدود 6.06، 2.4 و 2.43 متر است. موتور دیزلی 4 سیلندر آن با بیشترین توان 155 اسب بخار، رسیدن به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت روی جاده را برای آن مقدور نموده است.

2. طلائیه

نفربر زرهی و چرخدار طلائیه از یک تیربار 14.5 میلیمتری مستقر در برجک متحرک استفاده کرده و قابلیت حمل دستکم 8 سرباز را دارد. انواع سامانه‎های مخابراتی بومی در آن به کار گرفته شده تا این خودروی چابک برای ایفای صحیح نقش خود، ارتباط دائمی و امنی با واحد فرماندهی داشته باشد. این خودرو با وجود برخورداری از زره قوی سرعت بالاتری نسبت به بسیاری از نفربرهای دیگر دارد.
پنجره‎ها و منافذ کوچک برای استفاده توسط سربازان جهت مشاهده و شلیک به اطراف تعبیه شده و با توجه به محل ورود و خروج نفرات از پشت آن حفاظت مناسبی برای سربازان بوجود می‎آید. موتور این نفربر در جلوی آن نصب شده است که فضای بازتری را برای سربازان و تجهیزات محمول بوجود می‎آورد.
محل استقرار راننده در سمت چپ و جلوترین بخش خودرو است که با استفاده از یک شیشه بزرگ دید مستقیم وسیعی برای او ایجاد شده و یک دریچه نیز بالای محل استقرار راننده قرار دارد که برای خروج اضطراری او مفید خواهد بود. در کنار راننده و پشت او تجهیزات ارتباطی و ناوبری نصب شده است و ممکن است این ادوات و سلاح هر یک توسط نفر جداگانه‎ای کاربری شود.
این خودروی زرهی نیز قاعدتاً باید دارای قابلیت تحرک برای هر 4 چرخ یا اصطلاحاً 4*4 باشد و وزن آن در حدود 8 تا 10 تن قابل تخمین است. تیربار نصب شده در این نفربر در یک برجک محافظت شده با قابلیت چرخش کامل در صفحه افقی مستقر شده و ممکن است در نمونه فعلی یا نسل‎های بعدی به صورت کنترل از راه دور عمل نماید.

3. هویزه

نفر شنی‎دار زرهی هویزه با توجه به محیط‎های صحرایی وسیله مناسبی جهت انتقال سریع نفرات به نقاط نزدیک دشمن است که با ابعاد کوچک و چابکی و توان مانور بالای خود پشتیبانی مناسبی از واحدهای عمل کننده فراهم می‎کند.
در این نفربر محل خروج نفرات از انتها بوده ضمن اینکه دریچه‎هایی نیز روی سقف و روزنه‎هایی برای تیراندازی در طرفین آن مشاهده می‎شود. همچنین به نظر می‎رسد موتور این خودروی زرهی در جلو و سمت راست آن مستقر شده باشد. در این خودرو نیز دریچه ای بالای سر راننده قرار داده شده است.

4. نفربر زرهی براق

نفربر زرهی براق یک خودروی شنی‎دار و دوزیست بوده که حفاظت زرهی مناسب، تحرک بالا و توانایی عبور از موانع و مسیرهای ناهموار با سرعت بالا و امکان اجرای مانورهای سنگین حرکتی از مشخصات کیفی آن است.
ضخامت زره آن در نواحی مختلف از 5 تا 19 میلیمتر بوده و کفشک‎های لاستیکی موجود در شنی آن کشش مناسبی را ایجاد می‎نمایند. نفربر براق به سامانه‎های ارتباطی و ناوبری با برد دستکم 40 کیلومتر مجهز است. این خودرو 10 نفر سرباز به علاوه راننده و تیرانداز حمل می‎کند.
موتور دیزل 330 اسب بخاری و 8 سیلندر این نفربر 13 تنی که با هوا خنک شده و به توربوشارژر مجهز است با توجه به نسبت رانش به وزن 25.4 آن را به سرعت 65.5 کیلومتر بر ساعت می‎رساند. بیشترین برد این خودرو روی زمین 625 کیلومتر است.
براق می‎تواند از موانعی تا ارتفاع 0.7 متر و از شیب 30 درجه و شیب جانبی 25 درجه عبور کند. سلاح اصلی این نفربر یک قبضه تیربار 12.7 میلیمتری دشکا با نواخت تیر آن 600 گلوله بر دقیقه است. برجک این نفربر ضمن برخورداری از حفاظت زرهی توانایی چرخش کامل در صفحه افقی و تا 78 درجه در صفحه عمودی را دارد. این نفربر به سامانه تولید کننده دود غلیظ برای پنهان شدن در میدان نبرد مجهز است.

5. نفربر BMP-2

نسل اول این نفربر روسی در جنگ تحمیلی 8 ساله عراق علیه ایران توسط هر دو طرف مورد استفاده قرار گرفت. در نسل دوم به جای توپ 73 میلیمتری در برجک این نفربر یک قبضه توپ 30 میلیمتری 2A42 نصب شده که از دو نوع مهمات معمولی و نفوذگر استفاده کرده، قابلیت انتخاب نرخ شلیک 200-300 ویا 500 شلیک بر دقیقه را داشته و قدرت نفوذ مهمات آن بین 15 تا 25 میلیمتر در زره است. برد مؤثر این توپ قدرتمند 1500 متر در برابر اهداف زرهی، 2500 متر در برابر اهداف زمینی عادی و 3000 متر در برابر اهداف هوایی بوده و قابلیت شلیک در حال حرکت را دارد.
این خودروی زرهی نیز شنی‎دار بوده و ضمن برخورداری از تحرک مناسب، نفرات خود را در برابر عوامل شیمیایی، میکروبی و هسته‎ای نیز محافظت می کند. این نفربر می‎تواند با موشک ضدزره نصب شده بر برجک خود با تانک‎ها و بالگردهای دشمن نیز درگیر شود. همچنین یک قبضه تیربار سبک 7.62 میلیمتری نیز با توپ مستقر در برجک هم محور شده است.
این خودروی زرهی نیز دوزیست بوده یعنی علاوه بر زمین قابلیت حرکت در آب را نیز داشته و از تجهیزات ناوبری و رادیویی بهره‎مند است و علاوه بر نارنجک‎های دودزا از سامانه تولید دود نیز برای ایجاد اختفاء در محیط نبرد برخوردار است. ظرفیت این نفربر 10 نفر شامل 3 خدمه و 7 سرباز است.
پیشرانه دیزلی 8 سیلندر نفربر BMP-2 با توان 300 اسب بخار این خودروی 14 تنی را به سرعت 65.7 کیلومتر بر ساعت می رساند. این نفربر قابلیت عبور از موانعی با ارتفاع 70 سانتیمتر، شیب 35 درجه و شیب جانبی 25 درجه را داشته و به برد 550 تا 600 کیلومتر می‎رسد.
نمونه‎هایی از این نفربرها به تولید انبوه رسیده و به طور گسترده در یگان‎های عملیاتی مورد استفاده قرار می‎گیرد. همچنین نفربر براق در انواع مختلفی ساخته شده که در آینده به آن پرداخته خواهد شد. همچنین نیروهای مسلح کشورمان سایر نفربرهای موجود در خدمت را نیز مورد بهسازی قرار داده و از آنها برای حمل تسلیحات پدافند هوایی نیز استفاده می شود. این نفربرهای ساخت داخل یا بهسازی شده بخش مهمی از توان زرهی رزمندگان کشورمان را شکل داده‎اند.
منبع مقاله :
سایت مشرق

/ج